हा शब्द सध्या सर्व नेते मंडळींचा आवडता आहे. “घटनेच्या मूळ तत्वांना हरताळ फासला!” पासून तर “लोकशाहीला हरताळ फासला!” इथपर्यंत घोषणा सुरू असतात. हे हरताळ नक्की काय प्रकरण आहे?
पूर्वीच्या काळी टाक आणि शाईने लिखाण केल्या जात असे. लिहितांना चूक झाली आणि खोडतोड नको असेल तर हरताळ हा पिवळसर रंगाचा पदार्थ लावून ती चूक झाकून टाकत. हा पदार्थ बराच विषारी असल्याने रोजच्या वापरात नसे. आजच्या व्हाइटनरचे काम हरताळ फासून केले जात असे. म्हणूनच हरताळ फासला म्हणजे मूळ तत्त्वांचा विसर पडला किंवा त्यांच्याकडे मुद्दाम दुर्लक्ष केल्या गेले असा अर्थ ध्वनित होतो.
हरताळ या शब्दाचा दुसरा अर्थ दुकाने किंवा बाजारपेठ बंद करणे असाही आहे. जसे: आज शहरात कडकडीत हरताळ पाळला गेला.
कानडी भाषेत हरदू म्हणजे काम किंवा व्यवहार आणि ताळू म्हणजे सोडून जाणे किंवा बंद करणे. म्हणून हरताळ म्हणजे कामकाज बंद करणे.
काही भाषा तज्ञांच्या मते या शब्दाचे मूळ फारसी भाषेत आहे. हार म्हणजे मधले घर किंवा माजघर. आणि ताला म्हणजे कुलू म्हणून हरताळ म्हणजे अक्षरशः कुलूप लावून घरे बंद करून जाणे.